Tytuł projektu

Teoria argumentacji a rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa

Kierownik projektu

Dr hab. Andrzej Grabowski, prof. UJ

Streszczenie      

Główne założenie tego interdyscyplinarnego projektu badawczego głosi, że modele rozumowań prawniczych, oparte na dorobku teoretyków argumentacji prawniczej, bardziej umożliwiają adekwatne ujęcie i zrozumienie istoty rozumowań prawniczych, ich metod oraz technik, niż tradycyjne, pozytywistycznie zorientowane metody analiz rozumowań aplikacyjnych, interpretacyjnych i walidacyjnych, wywodzące się z juristische Methodenlehre. W kontekście współczesnej przemiany państwa prawa (Rechtsstaat) w konstytucyjne państwo prawa, przyjmujemy hipotezę, że w obrębie antyformalistycznego nurtu teorii argumentacji prawniczej za najbardziej użyteczne należy uznać modele rozumowań prawniczych bazujące na retoryczno-topicznych teoriach argumentacji prawniczej, natomiast w ramach nurtu formalistycznego – modele opracowane w ramach podejścia informatyczno-komputerowego, związanego z kierunkiem badawczym zwanym „Sztuczna Inteligencja i Prawo”. 

Wykonawcy:

Michał Araszkiewicz, Aleksandra Dębowska, Monika Florczak-Wątor, Filip Gołba, Andrzej Grabowski, Justyna Holocher, Marcin Krzemiński, Zuzanna Krzykalska, Magdalena Latacz, Rafał Michalczak, Magdalena Michalska, Maciej Pach, Oskar Pogorzelski

Osoby współpracujące: 

Marcin Biskupski, Tomasz Famulski, Dominika Kowalska, Jakub Kret, Barbara Krzyżewska, Kaja Ptak

Źródło finansowania

Narodowe Centrum Nauki (OPUS 9)

Wysokość

867 360 PLN

Monografie

1. A. Grabowski, J. Holocher (red.), Studia z teorii konstytucyjnego państwa prawa. Konstytucjonalizm, neokonstytucjonalizm, postpozytywizm, Kraków: Księgarnia Akademicka 2019,  428 s.

2. M. Florczak-Wątor, A, Grabowski (red.), Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa Komentarz, Krakó, Księgarnia Akademicka 2021, 1422 s.

Artykuły

1. Andrzej Grabowski, Siła argumentu interpretacyjnego z prawniczego domniemania języka (znaczenia) potocznego, Zagadnienia Naukoznawstwa 52 (2016), nr 3(209), s. 357-369.

2. Michał Araszkiewicz, Dogmatyka prawnicza a teoria schematów argumentacyjnych. Zarys kierunku badań, Zagadnienia Naukoznawstwa 52 (2016), nr 3(209), s. 371-384.

3. Michał Araszkiewicz, Tomasz Żurek, Interpreting Agents, w: red. F. Bex, S. Villata, Legal Knowledge and Information Systems – JURIX 2016: The Twenty-Ninth Annual Conference. Frontiers in Artificial Intelligence and Applications 294, Amsterdam 2016, s. 13-22.

4. Michał Araszkiewicz, Annotating Judicial Decisions for the Sake of Identification of Case-Based Reasoning Structures in the Context of Statutory Interpretation, w: M. Urbański, P. Łupkowski (red.), Poznań Reasoning Week 2016 Book of Abstracts, s. 44-47.

5. Aleksandra Dębowska, Monika Florczak-Wątor, Domniemanie konstytucyjności ustawy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Konstytucyjny nr 2/2017, s. 5-37.

6. Mauro Barberis, Ewolucja, konstytucja, bezpieczeństwo. Zarys teorii prawdziwie realistycznej (tłum. M. Krzemiński, O. Pogorzelski, red. A. Grabowski), Przegląd Konstytucyjny nr 2/2017, s. 87-111.

7. Monika Florczak-Wątor, Ważenie zasad konstytucyjnych jako podstawa sądowej wykładni prawa, w: red. A. Kotowski, E. Maniewska, Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym. Studia i analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe. Tom IV, Warszawa 2017, s. 24-38.

8. Marcin Krzemiński, Normy Konstytucji jako źródło ograniczeń dowodowych w postępowaniu cywilnym, Przegląd Konstytucyjny nr 4/2017, s. 62-81.

9. Maciej Pach, Specyfika wykładni konstytucji w konstytucyjnym państwie prawa na przykładzie Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., w: red. P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Pichlak, Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, Wrocław 2017, s. 13-25.

10. Justyna Holocher, Topiczna teoria argumentacji prawniczej – między tradycyjną a neokonstytucjonalną koncepcją państwa prawa, w: red. P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Pichlak, Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, Wrocław 2017, s. 39-52.

11. Andrzej Grabowski, Verfassungsrechtliches Rechtsprechungs-Paradox – neue Grundlage für die Aussetzung der juristischen Geltungsvermutung von Rechtsnormen, tłum. M. Latacz, w: red. F. Saliger et al., Rechtsstaatliches Strafrecht: Festschrift für Ulfrid Neumann zum 70. Geburstag, Heidelberg 2017, s. 137-145.

12. Justyna Holocher, „Małe rozwiązanie”, „duże rozwiązanie”, godność i wolność człowieka... Zasady konstytucyjne w sporze o prawa osób transseksualnych w orzecznictwie Federalnego Sądu Konstytucyjnego Niemiec, Prawo i Medycyna 2018/1, s. 179-202.

13. Andrzej Grabowski, Urszula Kosielińska-Grabowska, Teza o bezprawności ustawowej w konstytucyjnym państwie prawa, w: red. M. Aleksandrowicz et al., Demokracja, teoria prawa, sądownictwo konstytucyjne. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi zw. nauk prawnych Adamowi Jamrozowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy zawodowej, Białystok 2018, s. 271-282.

14. Justyna Holocher, Wolność jako zasada neokonstytucjonalna, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, Tom 7, 1/ 2018, s. 161-181.

15. Justyna Holocher, In dubio pro libertate jako dyrektywa interpretacyjna – uwagi na kanwie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Prawa Publicznego 7-8/2019, s. 85-100.